We hebben ze allemaal: stereotypen en vooroordelen. De hele dag door is ons brein bezig met het structureren en benoemen van dingen, gebeurtenissen en levende wezens. Tegelijkertijd kloppen stereotypen vaak niet, en vellen we – overtuigd van ons eigen gelijk – regelmatig een oordeel over het gedrag van mensen om ons heen. Discriminatie komt in alle bevolkingsgroepen van de wereld voor; iedereen maakt zich ongewild en onbewust weleens schuldig aan racisme. Laten we daarom deze actuele thema’s eens onder de loep nemen: Wat zijn stereotypen? Hoe ontstaan vooroordelen? Wat is het verschil tussen discriminatie en racisme? En wat betekent de term ‘wit privilege’?

Hoewel cultuur relatief is, ieder land allerlei subculturen kent en onze persoonlijkheid niet alleen door cultuur wordt gevormd, kan het weldegelijk effectief zijn om jezelf onderstaande vragen te stellen, als je met verschillende culturen samenwerkt:

Als productmanager voor België en China werkte de Belgische Fanny Spruytte een aantal jaar voor een Nederlandse uitgeverij. Om de boeken van deze uitgeverij onder de aandacht te brengen besloot Fanny, samen met een collega, een aantal dagen op een beurs in België te gaan staan. De Belgische standhouders bleven allemaal keurig achter hun stand, terwijl de bezoekers voorbij liepen. Fanny en haar collega besloten tot een andere aanpak.

Toen ik als 20-jarige voor het eerst in Frankrijk ging werken – en later ook in Spanje, Italië en Oostenrijk, nam ik onbewust mee: mijn Nederlandse directheid, mijn hang naar gelijkheid (de baas is ook maar gewoon een mens) en de Nederlandse stiptheid. Ik wist toen niet: dat mijn directheid bot en arrogant over kon komen op mijn Franse collega’s; dat je respect moet tonen voor ‘de baas’; dat ‘tijd’ een ruimer begrip is in Frankrijk: later op een afspraak verschijnen is heel normaal. Hoewel ik het erg naar mijn zin had in het hotel waar ik werkte, merkte ik dat er soms misverstanden en wederzijds onbegrip ontstonden. Ik begreep niet waardoor dat kwam. Ik kon er niet mijn vinger opleggen.

Het weer in Nederland is een populair onderwerp van gesprek. Inhoudelijke discussies zijn dat zelden: vaak blijft het bij wat prietpraat of geklaag (te koud, te nat of te warm). Dat verandert vanaf het moment dat het kwik onder nul daalt.