“Je spreekt nog steeds niet goed Frans, hè?” zei mijn Franse ex-bazin, toen ik spontaan het hotel binnenliep waar ik twee maanden daarvoor met veel plezier stage had gelopen. Enigszins verbijsterd – want binnen enkele maanden een vreemde taal vloeiend spreken lijkt mij een onmogelijke opgave – zei ik: “Dat klopt, ik spreek drie vreemde talen redelijk: Engels, Frans en Duits. En u, hoeveel vreemde talen spreekt u?” Ik kreeg geen antwoord.

In de tijd dat ik in Frankrijk werkte, was er veel vraag naar Nederlandse jongeren in de toeristische sector. Nederlanders staan namelijk bekend om het feit dat ze vreemde talen goed beheersen. Met als gevolg dat buitenlanders die graag Nederlands willen spreken, regelmatig klagen dat ze weinig kans krijgen om onze taal te leren. Nederlanders hebben namelijk de neiging onmiddellijk over te gaan in de taal van de ander, of in het Engels als gemeenschappelijke voertaal, zodra ze merken dat hun gesprekspartner niet goed uit zijn woorden komt.

De taal van je gesprekspartner spreken
Volgens historicus Han van der Horst komt die neiging voort uit de oude koopmanstraditie. Als ‘handelaar’ pas je je aan. Het is altijd beter om de taal van je gesprekspartner te beheersen dan andersom. Nederlanders hebben daarom nooit echt de moeite genomen om hun taal wereldwijd bekend te maken. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Britten en de Fransen, die het juist vanzelfsprekend vinden als de ander hun taal spreekt.

Daarom uiten Nederlanders vaak hun verbazing en bewondering op het moment dat een buitenlander hun taal blijkt te kennen: “Wat spreek je goed Nederlands!” Als je in een ander land bent geboren en sinds enkele jaren in Nederland woont, is dat een mooi compliment. Pijnlijk kan deze opmerking zijn, als je in Nederland bent geboren en getogen, terwijl je roots in een ander land liggen. Want, hoe goedbedoeld ook, die ander wordt op dat moment geconfronteerd met het feit dat hij of zij niet als volwaardig Nederlander wordt gezien. Een nuchtere en humoristische reactie blijkt het beste te werken: “Wat spreek je goed Nederlands!” “Dank je, jij ook.”

Leuke interessante gesprekken
De mix aan culturen in Nederland is de afgelopen decennia steeds groter geworden. Toch is er een groot verschil tussen de maatschappij zoals die in werkelijkheid is en de weerspiegeling daarvan: hoe onze maatschappij in beeld wordt gebracht. Die twee komen, volgens veel ondernemers en managers die ik de afgelopen jaren voor mijn boek interviewde, nog steeds niet goed overeen. Een aantal van hen voelde zich daarom geroepen daarmee aan de slag te gaan, door bijvoorbeeld evenementen te organiseren waarbij allerlei culturen in Nederland samenkomen om te netwerken en/of feest te vieren. Ik ben bij veel van deze kleurrijke events geweest de afgelopen jaren. De sfeer is warm: met lekker eten, goede muziek, bijzondere ontmoetingen en leuke interessante gesprekken… gewoon in het Nederlands.

Bron: de informatie onder het tussenkopje ‘De taal van je gesprekspartner spreken’ komt uit Van der Horst, H. (1999). De lage hemel. Schiedam: Uitgeverij Scriptum

Over Saskia Maarse
Saskia Maarse schrijft, blogt en spreekt over de Nederlandse cultuur in relatie tot andere culturen. In 2013 verscheen haar eerste boek Tutti frutti – het succes van kleurrijk en ondernemend Nederland.

Lezingen en workshops
Saskia Maarse geeft lezingen en workshops over de Nederlandse cultuur, en de culturele overeenkomsten en verschillen met andere landen. Daarin laat ze zien wat we kunnen leren van zowel onze eigen cultuur als andere culturen.

Boek Onder de zeespiegel
In Onder de zeespiegel schetst Saskia Maarse de Nederlandse cultuur door de ogen van ondernemers en managers van verschillende nationaliteiten en culturen in Nederland. Naast humoristische anekdotes bevat het boek nuttige achtergrondinformatie en heldere culturele inzichten.