Cultuurverschillen en hoe landen omgaan met onzekere situaties zoals het coronovirus
Saskia Maarse | 26 maart 2020
De mate waarin we ons als mens bedreigd voelen door onzekere situaties – zoals het coronavirus – is deels cultureel bepaald. Hoe gaan mensen om met een leven dat onvoorspelbaar is: proberen ze zoveel mogelijk onzekerheden te vermijden, of accepteren ze dat het leven gaat zoals het gaat?
Geert Hofstede onderzocht jarenlang het fenomeen onzekerheid. We kunnen onderscheid maken tussen twee culturen: onzekerheidsvermijdende culturen en onzekerheidsaccepterende culturen.
De kenmerken van onzekerheidsvermijdende landen zoals bijvoorbeeld Portugal, België en (in mindere mate) Duitsland zijn:
- Er is een algemene emotionele behoefte aan voorspelbaarheid en wetten en regels. Die regelgeving en de handhaving daarvan wordt als bron van zekerheid en vertrouwen gezien, zelfs als die regels onzinnig en contraproductief zijn.
- In deze landen zien we vaak dat mensen hun emoties tonen of hun stem verheffen. De stress die onzekerheid meebrengt, vindt op die manier een uitweg. Bovendien weet iedereen daardoor precies van elkaar hoe iemand zich voelt.
- Deze landen zijn eerder geneigd om strengere maatregelen te nemen zodat zij onzekerheid kunnen vermijden.
De kenmerken van onzekerheidsaccepterende landen zoals Zweden, Canada, Groot Brittannië en (in iets mindere mate) Nederland zijn:
- In deze landen vinden mensen dat er alleen regels moeten worden vastgesteld als die strikt noodzakelijk zijn. Er wordt veel waarde gehecht aan een bepaalde vrijheid.
- Deze culturen koesteren een sterk geloof in gezond verstand.
- Mensen uiten hun emoties vaak niet. De stiff upperlip van de Engelsen is een bekende. En in Spanje zeggen ze, als iemand pretendeert dat er niets aan de hand is: “Doe niet alsof je Zweed bent.”
- Deze landen accepteren een bepaalde mate van onzekerheid en durven meer risico te nemen.
Net als bij de verschillen in hiërarchie vormen ook bij onzekerheidsvermijding de landen met een Romaanse taal een groep. Ieder land kent uiteraard zijn eigen rijke en langdurige geschiedenis. Toch valt op dat de landen die beïnvloed zijn geweest door het Romeinse Rijk allemaal hoog scoren, als het gaat om onzekerheid vermijden. Het Romeinse Rijk had een uniek systeem van wetten en regels ontwikkeld dat van toepassing was op iedere burger; dat bood mensen houvast.
Kortom … Ondanks de globalisering en de huidige moderne technische middelen, zijn cultuurverschillen vaak diep geworteld in het verleden en zorgen ervoor dat bepaalde waardes nog generaties lang (onbewust) worden meegenomen.
Saskia Maarse is intercultureel spreker, trainer en auteur. Ze geeft lezingen, workshops en trainingen over de Nederlandse (zakelijke) cultuur in relatie tot andere culturen.
