Skip to main content

“Wat een rotweer!” riep ik regelmatig als ik doorweekt thuiskwam na een half uur fietsen vanuit school. Ik haatte het Nederlandse klimaat: koud, onvoorspelbaar, veel regen en altijd tegenwind. Ik kon mijn geluk dan ook niet op, toen ik op mijn 20e vertrok uit Nederland om een paar jaar in Zuid-Europese landen te gaan werken waar de temperatuur hoog is en de zon altijd schijnt!

In diezelfde periode hoorde de Chinese schrijfster Lulu Wang – die ik onlangs ontmoette – voor het eerst iets over het Nederlandse klimaat. Haar moeder was op dat moment voor haar werk in Nederland en belde Lulu op. Ze raakte niet uitgepraat over het weer: hoewel het hartje zomer was, regende het pijpenstelen en de temperatuur was nauwelijks 20 graden Celsius. Het paradijs op aarde bestond dus echt, besefte Lulu, en het bevond zich in Nederland. Beijing was op dat moment – met 38 graden en een hoge luchtvochtigheid – nog het beste te vergelijken met een gratis sauna.

Na dat telefoongesprek besloot Lulu te solliciteren naar een vacature aan een vertalersschool in Maastricht. Het kostte nogal wat moeite om een paspoort en een uitreisvisum te krijgen, maar ze zette vastberaden door. In de tussentijd belde haar moeder haar regelmatig om te vertellen over het weer: dan miezerde het of er hingen wolken boven haar hoofd. Lulu stond  te popelen om naar Nederland te vertrekken.

Euforische stemming
Het weer in Nederland is een populair, dagelijks terugkerend onderwerp van gesprek. Je kunt er altijd wel iets over zeggen. Inhoudelijke discussies zijn dat zelden: vaak blijft het bij wat prietpraat of geklaag. Meestal is het te koud of te nat, en een enkele keer zelfs te warm. Maar als het vriest, dan worden de weersomstandigheden wel een serieuze kwestie. Vanaf het moment dat het kwik onder nul daalt, heerst er een landelijke euforische stemming. De eerste sneeuwvlokken zijn een belangrijk nieuwsitem; voor iedere hoeveelheid sneeuw of vorst hebben we een kleurcode. En de spanning stijgt als de vorst aanhoudt. Kan er al geschaatst worden? En welke ijsvereniging krijgt de eer om als eerste de schaatsmarathon te organiseren? Het ijs zorgt voor vertier, stimuleert de vrijhandel en creëert een saamhorigheidsgevoel. En dan hebben we het nog niet eens over de nationale gekte die ontstaat als de kans op een Elfstedentocht in zicht is, de ‘tocht der tochten’. Op dat moment gaan we massaal het ijs op, zetten we onze nuchterheid even aan de kant en maakt een diepgeworteld oergevoel zich van ons meester – want dan, ja dan, hebben we het water er pas echt onder!

Lulu hoorde voor het eerst van het bestaan van Nederland, toen een medestudent op een avond vertelde dat één land in Europa grotendeels beneden de zeespiegel lag. De naam zei het al: De Lage Landen. “Joh,” dacht Lulu, “Die Nederlanders kunnen vast goed zwemmen.”

Het geweld van de zee
Voor de mensen buiten Nederland was dat in de 16e eeuw al onbegrijpelijk: hoe kan je leven in een land waar regelmatig overstromingen zijn en de dijken kunnen bezwijken onder het geweld van de zee? Toch waren de Lage Landen destijds al dichtbevolkt en hadden de mensen het goed . Vreemd vonden buitenlanders dat. Vandaag de dag is die verbazing er nog steeds. Voor de Nederlanders zelf is het een vaststaand gegeven dat Nederland onder de zeespiegel ligt. We weten niet beter. Het scheppen van land, in strijd met het water, en het profiteren daarvan – via de handel – heeft volgens hoogleraar Herman Pleij dan ook grotendeels ons volkskarakter bepaald. Inmiddels wordt vanuit de hele wereld regelmatig een beroep gedaan op de Nederlandse waterexpertise. Buitenlandse bedrijven die zich hier willen vestigen, zijn nog weleens huiverig. Stel dat Nederland weer onder water loopt, zijn ze dan wel verzekerd? Moeten ze de grond waarop hun bedrijf wordt gevestigd niet eerst ophogen? Maar alles went, als je hier maar lang genoeg bent.

Weeën van cultuurschokken
Dat geldt ook voor Lulu, die naar eigen zeggen behoorlijk is verwesterd. “Het landschap en waterschap, de geuren en kleuren, de gewoonten en gebruiken, de mensen en de dieren hier zijn in mijn aderen gekropen. Ze mengden zich met mijn Chinese bloed. Na een moeilijke bevalling, die gepaard ging met weeën van cultuurschokken, ben ik herboren. Herboren als een dochter van een Nederlands vaderland en een Chinees moederland,” schrijft ze in haar boek Nederland, wo ai ni, (oftewel: Nederland, ik hou van jou).

En dat Nederlandse klimaat? Ach, ‘altijd zon’ is ook niet alles. Het heeft zo zijn charme: een klimaat waarbij de seizoenen wisselen, de temperaturen schommelen en de zon soms zelfs schijnt!

Bronnen:
De informatie onder het tussenkopje ‘Het geweld van de zee’ komt uit Pleij, H. (2014). Moet kunnen. Amsterdam: Uitgeverij Prometheus.
Het citaat onder het tussenkopje ‘Weeën van cultuurschokken’ komt uit Wang, L. (2012). Nederland, Wo ai ni. Den Haag: Uitgeverij Lulu Wang.

boek-onder-de-zeespiegel-saskia-maarse-rgb

Wilt u meer lezen over dit onderwerp?
Bestel dan het nieuwe boek van Saskia Maarse:

Titel: ‘Onder de zeespiegel’
ISBN: 978-90-821296-3-2
Uitgever: Studio Odijk
Prijs: €14,95

In Onder de zeespiegel schetst Saskia Maarse de Nederlandse cultuur door de ogen van ondernemers en managers van verschillende nationaliteiten en culturen in Nederland. Naast humoristische anekdotes bevat het boek nuttige achtergrondinformatie en heldere culturele inzichten.

BESTEL HET BOEK

Ook verkrijgbaar als e-boek.

Titel

Over Saskia Maarse
Saskia Maarse schrijft, blogt en spreekt over de Nederlandse cultuur in relatie tot andere culturen. In 2013 verscheen haar boek Tutti frutti – het succes van kleurrijk en ondernemend Nederland.

Lezingen en workshops
Saskia geeft lezingen over de Nederlandse cultuur, en de culturele overeenkomsten en verschillen met andere landen. Daarin laat ze zien wat we kunnen leren van zowel onze eigen cultuur als andere culturen.

Leave a Reply