Skip to main content

Agendaterreur

By 15 oktober 2017juli 29th, 2024Nederlandse cultuur

Toen ik voor mijn eerste boek Tutti frutti een drukker zocht, besloot ik spontaan bij een drukkerij in mijn eigen regio binnen te lopen. De deur zat op slot en ik moest aanbellen. Vervolgens bleek er geen receptie of ontvangstruimte te zijn. Daar stond ik in de hal en wachtte af. Totdat iemand de moeite nam om naar me toe te komen: “Heeft u een afspraak?” “Eh, nee, ik heb alleen een vraagje.” De medewerker raakte licht in paniek. Hij vertelde me dat ze druk bezig waren met de productie en dat ik voor mijn vraag echt een afspraak moest maken. Daarna drukte hij een visitekaartje in mijn handen en werkte me de deur uit. Ik was duidelijk een storende factor: met mijn onverwachtse bezoek schiep ik verwarring en irritatie. Wat deze drukkerij zich niet realiseerde, was dat dankzij deze ‘hartelijke’ ontvangst een grote opdracht aan hun neus voorbijging.

Het ‘afsprakensysteem’ in Nederland is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Iedereen heeft een agenda. We worden omringd door klokken: zelfs op ons mobieltje en via social media ontvangen we non-stop reminders voor afspraken, verjaardagen, trouwdagen etcetera. De dagindeling van de werkende Nederlander wordt van uur tot uur vastgelegd. Uiterst belangrijk daarbij is op tijd komen. Te laat komen is ongepast en schopt het schema door de war. Bovendien worden laatkomers als ‘onbetrouwbaar’ bestempeld.

Afspraak is afspraak
Toen ik startte met de interviews voor mijn boek Tutti frutti, verwachtte ik een hoop kritiek op de Nederlandse agendacultuur. Voor veel culturen is het onbegrijpelijk dat Nederlanders hun agenda raadplegen voor een afspraak met familie of vrienden.

Gelukkig bleek het heel erg mee te vallen met die kritiek. Het leven volgens de klok en ‘afspraak is afspraak’ werd inderdaad wel als één van de meest opmerkelijke kenmerken van Nederlanders genoemd, maar zakelijk gezien als positief ervaren. Het systeem is efficiënt. Als iedereen netjes op tijd komt, weet je waar je aan toe bent. Dan kun je je dag en week goed inplannen; zo houd je nog genoeg tijd over om onverwachts bij familie en vrienden langs te gaan.

Toch kwam, tijdens een etentje met een aantal ondernemers die ik had geïnterviewd, het fenomeen ‘agendaterreur’ ter sprake. De Poolse Sandra van Zalingen-Otawa vertelde dat haar dochtertje op een woensdagmiddag met een vriendinnetje wilde spelen. Sandra liep naar de moeder van het vriendinnetje om te vragen of dat uitkwam.

Tot verbazing van Sandra haalde de moeder van het vriendinnetje haar agenda tevoorschijn: “Even kijken, vanmiddag lukt niet, maar volgende week woensdag om twee uur kan ze wel komen.”

De Duitse Christine Ruygvoorn komt het ‘schoolpleinverhaal’ van Sandra bekend voor. Zij vertelde me dat Duitsers – net als Polen – gastvrijer zijn dan Nederlanders. “Maar,” zei ze, “bij het maken en nakomen van zakelijke afspraken zijn Duitsers juist nog strikter dan Nederlanders.”

Een ander ritme
Hoe komt het toch dat in het ene land de klok een veel grotere rol speelt dan in het andere land? Volgens historicus Han van der Horst is deze stiptheid in o.a. Nederland en Duitsland ontstaan als gevolg van de industriële revolutie in de 19e eeuw. Traditionele boeren leefden met het ritme van de seizoenen. Toen er machines kwamen, werd het ritme van de dag aangepast op de tijden van de machines. Vijf minuten te laat komen bij de machine waar je verantwoordelijk voor was, had grote financiële gevolgen.

Werk je samen met andere landen of culturen; en wil je ongemakkelijke situaties voorkomen? Dan is het handig om te weten hoe het betreffende land omgaat met het fenomeen ‘tijd’. Zo kun je bij je onaangekondigde bezoek ook beter inschatten of de deur open of dicht zal zijn.

Tevens gepubliceerd in de weekendbijlage van het AD – De Ondernemer (best gelezen blog)

Saskia Maarse is intercultureel spreker, trainer en auteur. Ze geeft lezingen en workshops over cultuurverschillen, cultural awareness en de Nederlandse (zakelijke) cultuur in relatie tot andere culturen.

Leave a Reply