NAAM: CARMELITA BODHA
BEDRIJF: CARMELITA HOLDING BV
IN NEDERLAND SINDS: 1993
Carmelita Bodha groeide op in Suriname in een warm gezin en had een goede band met haar ouders. Haar vader was heel ruimdenkend en gaf haar altijd het advies om te kiezen wat ze zelf graag wilde. “Laat nooit de maatschappij bepalen wat je moet doen, vaar je eigen koers,” hield hij haar voor. Maar toen ze in 1993 besloot om naar Nederland te vertrekken om haar blik te verruimen, voorspelde hij haar dat ze haar ‘prinsessenleven’ in Suriname zou gaan missen. Die voorspelling is nooit uitgekomen. Ze begon in Amsterdam als apothekersassistente, haalde diploma’s voor drogist en ‘management in de farmaceutische sector’ en werd in 2000 manager van een Etos-filiaal. Na acht maanden durfde ze de stap naar een eigen Etos-winkel te zetten en met succes. Inmiddels heeft ze vier Etos-filialen en een filiaal van Gall&Gall op haar naam staan en vaart ze haar eigen koers: haar werk is tegelijkertijd haar passie en haar hobby.
1. Sinds wanneer ben je in Nederland?
Sinds 1993.
2. Hoe ben je ondernemer geworden en waarom?
Het zat er bij mij al op jonge leeftijd in. Ik hield niet van huishouden, maar wel van tuinieren. Dat kon ik zo goed, dat mensen bij mij langskwamen en vroegen of ze mijn bloemen mochten kopen: mijn eerste stap in het ondernemerschap. Ik deed meerdere opleidingen en haalde diploma’s voor apothekersassistente, schoonheidsspecialiste en hoofdlerares modevak. Ik kreeg een baan als apothekersassistente en had daarnaast mijn eigen schoonheidssalon en modevakschool. Toen ik steeds meer klanten kreeg, ben ik gestopt als apothekersassistente.
In 1993 wilde ik weg uit Suriname om mijn blik te verruimen en vertrok naar Nederland waar ik bij mijn zus in Hoorn introk. Ik vond een baan als apothekersassistente in Amsterdam-Osdorp, maar moest opnieuw de opleiding doen omdat mijn diploma’s hier deels niet geldig waren. Na verloop van tijd wilde ik meer uitdaging en ging werken in een apotheek in gezondheidscentrum Reigersbos in Amsterdam Zuidoost, waar ik mijn man heb leren kennen. Ik solliciteerde naar de functie van ‘manager drogist’ bij Etos en werd aangenomen.
Na acht maanden vond ik het tijd voor een eigen winkel en in januari 2001 ben ik als franchisenemer mijn eigen Etos-winkel in Beverwijk gestart. Ik wilde mij onderscheiden met mijn klantvriendelijkheid en service; dankzij de franchiseformule kon ik mij helemaal richten op mijn personeel en mijn klanten. Ik leerde andere Etos-franchisenemers in mijn omgeving kennen en met één ondernemersechtpaar kreeg ik een goede band. Toen de vrouw van dat echtpaar overleed, vroeg de man of ik zijn winkel wilde overnemen. Dat werd mijn tweede Etos-winkel, in IJmuiden. Ik moest hierdoor op een andere manier gaan leidinggeven en ik kreeg daarbij veel steun van het Etos hoofdkantoor.
De stap van één naar twee winkels is het grootst, omdat je dan moet leren loslaten. De stap naar de derde Etos in Reigersbos ging een stuk sneller en makkelijker. Maar ik wilde, naast mijn ondernemerschap, ook maatschappelijk betrokken zijn en besloot actief te worden in het franchisebestuur van Etos. Daar ontdekte ik de kracht van het netwerken en kwam in contact met een ondernemer die mij benaderde voor een nieuwe Etos-locatie in Vleuterwijde, een heel nieuw winkelcentrum. Deze ondernemer had niet één maar twee units om in te vullen, waarvan één een Gall & Gall-vestiging zou worden. “Geef maar aan mij,” riep ik gekscherend. Voordat ik het me goed en wel realiseerde, had ik mijn vierde Etos- en eerste Gall & Gall-vestiging. Het werd mij gegund, dankzij het vele netwerken, ook in mijn privétijd.
Ik heb in ieder filiaal een manager en probeer iedere week een dagdeel in alle winkels aanwezig te zijn. De winkels zijn mijn passie en mijn hobby. Ik ben er altijd met veel plezier mee bezig!
3. Ben je problemen tegengekomen toen je ondernemer wilde worden?
Eigenlijk niet. Integendeel: het feit dat ik uit Suriname kom, heeft mij alleen maar veel voordeel opgeleverd. Op bijeenkomsten viel ik altijd op en kreeg daardoor heel veel aandacht.
4. Wat zijn de verschillen tussen het ondernemen in Nederland en Suriname?
In beide landen heb je een netwerk nodig en is netwerken bevorderlijk voor het ondernemen. Het verschil zit wel in het karakter van het netwerk. In Nederland hebben wij vaak een zakelijk netwerk en dat geeft contacten zonder verdere (sociale) verplichtingen. In Suriname is het juist vaak een sociaal netwerk, van familie en/of vrienden en dat geeft verplichtingen.
5. Wat vind je typisch Nederlands als het gaat om zaken doen en ondernemen?
Mensen worden gevormd door het systeem, het klimaat en de geschiedenis van een land. Ieder land heeft geschreven of ongeschreven regels, normen en waarden waar je je aan moet houden en waaraan je moet voldoen als je wilt ondernemen. In Nederland is alles goed geregeld en zijn er veel wetten en protocollen, die niet zomaar uit de lucht zijn komen vallen, maar waar altijd een aanleiding voor is geweest om ze in te voeren. Veel ondernemers menen dat al die regelgeving ten koste gaat van een stuk creativiteit. Je kunt als ondernemer die regels dus als onplezierig ervaren, terwijl ze bedoeld zijn om de burgers te beschermen. Ik ervaar ze in ieder geval niet als een belemmering in de groei van mijn onderneming en het is voor mij ook geen reden om uit Nederland weg te gaan. Er wordt hier snel geklaagd; maar dat zit volgens mij niet in de Nederlanders zelf, maar is een gevolg van het systeem. Ons sociale vangnet zorgt ervoor dat de verwachtingen bij problemen hoog zijn en dat er snel wordt geklaagd als het even tegenzit. Er is nu bijvoorbeeld een enorme ophef over de bezuinigingen in de zorg. Hoe gaan de ouderen straks opgevangen worden? In andere culturen is er vaak geen sociaal vangnet en moet je veel meer een beroep doen op je omgeving. In de Surinaamse cultuur is zorg voor ouderen helemaal geen issue. Je neemt je ouders altijd in huis, want ze hebben toch ook voor jou gezorgd?
6. Wat heb je meegenomen vanuit de Surinaamse en de Nederlandse cultuur?
Uit de Surinaamse cultuur het onaangekondigd bij mijn zus en broers thuis binnen stappen en ook nog blijven eten. Met je schoenen in huis lopen heb ik overgenomen uit de Nederlandse cultuur.
7. Wil je ooit terug naar Suriname?
Zeg nooit ‘nooit’, maar ik denk het niet.
8. Wat is het geheim van je succes?
Ik haal het beste uit mijn personeel, ik kijk naar hun kwaliteiten. Ik maak ze belangrijk, niet mijzelf, dan voelen zij zich gewaardeerd en betrokken. Hierdoor creëer ik heel veel ruimte voor mijzelf om mij te oriënteren op andere projecten.
9. Wat is je favoriete stuk fruit en waarom? #tuttifrutti
Ik heb geen favoriet fruit. Ik ben heel nieuwsgierig en probeer graag nieuwe dingen uit.
10. Wat is je favoriete Hollandse product en/of locatie?
Ik heb geen favorieten. Ik voel mij een wereldburger en pas mij aan, aan de plaats en de omstandigheden waar ik mij bevind.
TIPS van Carmelita
1. Ga uit van je eigen kracht
2. Blijf niet hangen in het verleden maar kijk naar de toekomst en maak er iets moois van
3. Stel niet uit tot morgen
4. Geniet van elk moment van het leven
Dit interview is gepubliceerd in het boek Tutti frutti (2013)
