NAAM: MONA ALIKHAH
BEDRIJF: MONAVID
IN NEDERLANDS SINDS: 2000
Mona Alikhah wilde op haar 19e al een fotostudio beginnen, maar haar ouders stonden erop dat ze ging studeren. Haar vader hield haar altijd voor dat ze – juist omdat ze een vrouw was – op eigen benen moest kunnen staan en nooit afhankelijk mocht zijn van een man. Ze kreeg een goede baan als ingenieur, maar besloot desondanks haar jeugdliefde in Nederland achterna te gaan. Ze omarmde de Nederlandse cultuur en leerde met veel vallen en opstaan de taal, maar ondanks haar ervaring op IT-gebied lukte het haar niet een passende baan te vinden. Ze raakte in een identiteitscrisis en de behoefte om voor zichzelf te beginnen stak de kop op. Twee maanden na de geboorte van haar dochtertje besloot ze haar jeugddroom te verwezenlijken en startte haar eigen fotostudio. Ze ging meteen naar de Kamer van Koophandel, kreeg van haar man een Nikon camera met drie lenzen cadeau en twee weken later had ze haar eerste opdracht binnen. Vanuit haar Iraanse achtergrond en met een open mind maakt ze gedurfde reportages en weet ze zich te onderscheiden.
1. Sinds wanneer ben je in Nederland?
Ik ben eind 2000 naar Nederland gekomen. Ik wilde graag kennis maken met de Westerse cultuur, ook omdat mijn jeugdliefde uit Iran hier woonde. Hij kwam al in 1990 met zijn familie als politiek vluchteling naar Nederland.
2. Hoe ben je ondernemer geworden en waarom?
Mijn vader was schooldirecteur en mijn moeder ondernemer, zij maakte zelf kleding. We waren van plan om samen iets op te gaan zetten, maar dat is er nooit van gekomen. Op mijn 19e wilde ik een eigen fotostudio beginnen, maar mijn ouders hadden liever dat ik ging studeren. Ik bekostigde mijn studie zelf door Engelse les te geven en ben afgestudeerd als elektrotechnisch ingenieur. Vervolgens kreeg ik een goede baan aangeboden, waar ik al snel teamleider werd. Na drie jaar besloot ik om mijn jeugdliefde in Nederland achterna te gaan. Ik heb meteen Nederlandse les genomen.
Hoewel ik veel ervaring had op IT-gebied, lukte het me niet om een passende baan te vinden. Ik moest hier als het ware opnieuw beginnen en heb toen besloten alsnog fotograaf te worden.
3. Ben je problemen tegengekomen toen je ondernemer wilde worden?
Ik heb de Nederlandse cultuur direct geaccepteerd en, al had ik eerst veel moeite met de taal, door mijn open houding kreeg ik veel hulp van mijn klanten. Misverstanden hadden vooral met alledaagse dingen te maken. Bijvoorbeeld als iemand bij een zakelijke ontmoeting vraagt: “Wil je thee of koffie?” Dan is het in Iran gebruikelijk om eerst ‘“Nee” te antwoorden. Daarna wordt het nog een tweede keer gevraagd, maar in Nederland gebeurt dat niet. Wil je geen thee of koffie? Dan niet! Sommige dingen zal ik nooit begrijpen. Bijvoorbeeld dat je een ‘afspraak’ hebt om bij je moeder langs te gaan. Je gaat toch gewoon langs bij je familie?
4. Wat zijn de verschillen tussen het ondernemen in Nederland en in Iran?
In Nederland is alles heel goed geregeld. Een startende ondernemer kan hier bij allerlei instanties met zijn vragen terecht, in Iran moet je alles zelf uitzoeken. Hier zijn veel regels en werken we met contracten vooraf. Destijds vond ik dat best irritant, maar inmiddels vind ik het handig.
Ik blijf me verbazen over de klantvriendelijkheid in Nederland, want in Iran is de klant beslist geen koning! Daar is een klant gewoon een andere persoon, daar ga je niet harder voor lopen. Iraniërs doen relaxed zaken: wil je niet bij mij kopen? Niet tevreden over mijn werk? Nou, dan niet. Ik pas de Nederlandse cultuur toe in mijn werk, maar wel met een Iraans sausje. Een veeleisende klant kom ik tot op zeker hoogte tegemoet, maar er zijn wat mij betreft zeker grenzen.
5. Wat vind je typisch Nederlands, als het gaat om zaken doen en ondernemen?
Eerst kennismaken, koffie drinken en dan pas zaken doen. In Iran kom je meteen ter zake. In een familiaire sfeer over privédingen praten om het ijs te breken, is in Iran gewoon not done, dat wordt als intimiderend ervaren. Toch vind ik dat juist een leuke eigenschap van de Nederlanders.
6. Wat is het geheim van je succes?
De sleutel van mijn succes is mijn vakmanschap. Geen geheimen hebben, eerlijk zaken doen en open zijn. Ik sta open voor veranderingen; ik zie elk probleem als een uitdaging en een kans op een ervaring. Ik zoek verbinding met mensen en fotografeer daarom alleen mensen. Dieren fotograferen doe ik niet: ik kan hun ziel niet vangen. Verder lig ik niet wakker van wat anderen van mij vinden. Als iemand bijvoorbeeld zegt dat ik brutaal ben, kijk ik wat ik ermee kan. Vervolgens accepteer ik het feit dat die persoon mij brutaal vindt.
7. Wat heb je meegenomen vanuit de Iraanse en de Nederlandse cultuur?
De mix van de twee culturen geeft mij veel inspiratie. Mijn achtergrond (het Iraanse ‘zoutje en pepertje’ zoals ik dat zelf noem) maakt dat ik breder kijk. Zo maakte ik een fotoserie van een model, met sieraden gemaakt van aardappels en goud. De aardappel als typisch Hollands, het goud als typisch Iraans product. Een Nederlander zou waarschijnlijk niet op dit idee komen. Verder laat ik met mijn fotografie graag veel van vrouwen zien. Vrouwen zijn geweldig en nemen veel verantwoordelijkheden. In Iran worden ze nog altijd onderdrukt. In Almere maakte ik een reportage met een ‘Marilyn Monroe model’. De combinatie van ‘iets van vroeger’ en ‘iets van nu’ sloeg enorm aan: ik heb er veel opdrachten door gekregen.
8. Wil je ooit terug naar Iran?
Ik vond het schokkend om na jaren terug te komen in Iran en te ervaren dat ze mij aanspraken met ‘jullie’: ‘jullie Westerlingen’. Ik was niet langer een van hen. Toch voel ik me in beide landen thuis, maar ik zal daar niet gelukkiger zijn dan hier.
9. Wat is je favoriete stuk fruit en waarom? #tuttifrutti
De sinaasappel.
10. Wat is je favoriete Hollandse product en/of locatie?
Klompen. Ze staan voor geschiedenis en cultuur, zoals wij ons stoffen schoentje hebben in Iran, de giveh.
TIPS van Mona
1. Bereid je goed voor op je ondernemerschap
2. Stel veel vragen, maar blijf bij jezelf
3. Trek voordeel uit je buitenlandse afkomst
4. Onderhoud je netwerk
5. Accepteer de Nederlandse cultuur
Lees ook het blog: Geen koffie? Dan niet!
Het boek Tutti frutti is te koop via onze webshop
